SIK HASTALANAN ÇOCUKLAR
Çocuklarımız ve Bağışıklık Sistemi
Çocuklarımızın kreşlere ve okullara başladığı bu dönemlerde ailelerin yaşadığı en büyük endişelerden biridir çocuklarının sık hastalık geçirmesi. Üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere çocukluk dönemine ait enfeksiyonlar bu süreçte görülmeye başlar. Bazı çocukların sosyal yaşamın içinde yer alması ile sık hastalanması haklı olarak ailelerde endişe uyandırmaktadır. Hastane başvurularında hekimlerden bu sorunun yanıtını almaya çalışırlar.
Acaba çocuğumun bağışıklık sisteminde bir sorun mu var?
Ne zaman şüphelenelim?
Haklı bir endişe olarak hekimler sıklıkla bu soruya maruz kalmaktadır. Aileler çocuklarının sık enfeksiyon geçirmesi şikayeti ile çözüm yolu aramaktadırlar. Bu şikayetler ile doktora başvuru oranı oldukça yüksektir. Çocuğun neden çok sık hasta olduğu hekim tarafından değerlendirilerek anlaşılmaya çalışılır. Öykü, muayene ve yapılacak bazı laboratuvar incelemeleri ile buna karar verilebilir. Ancak çocukluk dönemine özgün bazı enfeksiyonların daha sık geçirileceği, nedenlerinin de çok farklı olabileceğini biliyoruz. Diğer yandan bağışıklık sistemine bağlı sorunlar da genellikle hayatın ilk aylarından başlayarak çocukluk döneminde ortaya çıkmaya başlar. Uzun süren, tedaviye yanıt vermeyen, sık tekrarlayan enfeksiyonlar bağışıklık sistemimizin yetersizliği ile de ilgili olabilir. Bu nedenle çocuklarda bağışıklık sisteminin yetersizliğini öngörmek için bazı ölçütler belirlenmiştir. Bu ölçütler hem ailelere hem de hekimlerimize yol gösterici olabilir.
- Yılda 4 ya da daha fazla kulak enfeksiyonu geçirme.
- Yılda 2 ya da daha fazla sinüzit geçirme.
- Yılda 2 ya da daha fazla zatürre (pnömoni) geçirme.
- Büyüme geriliği (özellikle süt çocukluğu döneminde kilo alımında yetersizlik)
- İki ay ya da daha fazla süre antibiyotik kullanımı ve yetersiz yanıt
- Tekrarlayan, derin doku veya organ apseleri
- Ağızda süreğen pamukçuk (moniliazis) veya deride mantar enfeksiyonu
- Enfeksiyonların tedavisinde antibiyotiklerin verilmesi için damar yolunun kullanılma gereksiniminin olması
- İki veya daha fazla derin yerleşimli enfeksiyon
- Ailede bağışıklık sistemi yetmezliği hikayesi
Bu bulgular yol göstericidir ve çocukların bağışıklık sisteminde sorun olabileceğini işaret eder. Unutmayalım ki bu bulguların olmadığı durumlarda da bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar bulunabilir. Hekiminiz çocuğunuzu değerlendirerek karar verecektir.
Sık enfeksiyon geçiren çocukların bağışıklık sisteminde sorun da olmayabilir. Bir çok nedene bağlı olarak çocuklar sık enfeksiyon geçirebilir.
Çocukların sık enfeksiyon geçirmesine neden olan başka durumlar nelerdir?
En başta alerjik hastalığı olan çocuklarda tekrarlayan enfeksiyonlar görülebilir. Bir çok ailenin deneyimlediği gibi özellikle solunum yolu alerjisi olan çocuklarda viral enfeksiyonları takiben uzun süreli öksürük ve hışıltı görülebilir. Ayrıca alerjik çocuklar sinüzit, nezle ve kulak enfeksiyonları gibi tekrarlayan ve uzun süren üst solunum yolu enfeksiyonlarına daha yatkındır.
Çocukların az kısmında ise bunların dışında bazı kronik hastalıklarda da sık enfeksiyonlar gelişebilir.
Bu ve daha birçok hastalık çocuklarda sık enfeksiyon geçirmeye neden olabilir. Bu nedenle sık enfeksiyon geçirmenin nedenleri hekim tarafından yapılacak muayene ve incelemeler ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.
- Yemek borusu ile ilgili sorunlar,
- Bademcikler ve geniz eti büyümeleri,
- Östaki tüp fonksiyonunda bozulma vb
- Kistik fibrozis,
- Doğuştan kalp hastalıkları,
Sonuç olarak;
Çocukların normalde yılda 4 ile 8 kez genellikle virüslere bağlı üst solunum yolu enfeksiyonu geçirebileceğini vurgulamak gerekir. Bu sayı iyi önlem alınan çocuklarda azalırken, kreşe giden çocuklarda 10-12 ye kadar çıkabilir. Ama bu çocukların büyüme gelişmeleri normaldir. Enfeksiyonların tedavisi de beklendiği gibi seyreder, tedaviye kolayca yanıt verirler.
Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Sağlık sistemimizin yaygın olduğu ülkemizde hekimlerimiz bu sorununuza bilimsel yaklaşımlarla çözüm yolu bulacaklardır. Ancak burada ailelere düşen görevlerde bulunmaktadır. Çocukları enfeksiyonlardan koruma amacıyla beslenmelerine önem vermeleri, evde ve kreşlerde hasta çocuklar ile teması en aza indirmeleri ve elbette sigara dumanına maruz bırakılmamaları gerektiğini önemle vurgulamak istiyoruz.
Sağlıcakla
Prof. Dr. Can N KOCABAŞ
Çocuk Alerji Uzmanı
