ATOPİK DERMATİT VE NEMLENDİRİCİLER
Atopik dermatit hakkında Prof. Dr. Gürsoy DOĞAN ile kısa bir söyleşi.
Atopik dermatit yani egzama yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan, kronik bir cilt hastalığıdır. Besin alerjisinin çok sık görüldüğü atopik dermatit hakkında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD Başkanı Prof. Dr. Gürsoy DOĞAN ile konuştuk.
Atopik dermatit ya da egzama nasıl bir hastalıktır?
Prof. Dr. Gürsoy Doğan: Atopik dermatit, yaşam kalitesini etkileyen, özellikle çocuklarda sık görülen kronik, tekrarlayıcı, kaşıntılı ve enflamatuvar bir deri hastalığıdır. Hastalığa alerjik astım, alerjik konjunktivit gibi hastalıklar da eşlik edebilir. Atopik dermatit patogenezinden derinin yapısı ve fonksiyonundaki bozukluklar ile deri enflamasyonu sorumlu tutulmaktadır.
Kronik cilt hastalığı olan atopik dermatitli hastalarda ne gibi değişiklikler olmaktadır?
Prof. Dr. Gürsoy Doğan: Derinin yapısıyla ilgili olarak stratum korneum hidrasyonunda azalma ve su kaybında artma, seramit içeriğinde ve zincir uzunluğunda azalma gibi lipit içeriğindeki değişiklikler, lamellar organizasyonda bozulma, filagrinde azalma, gibi stratum korneuma ilişkin birçok bozukluk atopik dermatitde bildirilmiştir. Epidermal bariyerin bozulması, irritan maddelerin, alerjenlerin ve mikroplar için daha kolay bir giriş sağlar. Bunun sonucunda proinflamatuar sitokinlerin salınması dahil immün sistemin tetiklenmesine neden olur. Bu nedenle epidermal bariyerin düzeltilmesi için hem aktif hastalık döneminde, hem de iyileşme döneminde nemlendiricilerin sürekli kullanılması hastalığın iyileşmesi ve tekrarlamamasında büyük bir öneme sahiptir.
Atopik dermatit tam olarak düzelir mi? Tedavide neler yapabiliriz? Beklentimiz ne olmalıdır?
Prof. Dr. Gürsoy Doğan: Atopik dermatitte tam olarak kür elde edilememesi nedeniyle tedavinin amacı akut atakların tedavi edilmesi ve hastalığın uzun süreli kontrol altına alınmasıdır. Hastalığın patogenezinde asıl önemli rolü epidermis ve epidermal bariyerin üstlenmesi nedeniyle topikal ajanlar tedavide önemli bir yer tutmaktadır. Atopik dermatinin topikal tedavisinin temelini epidermal bariyer fonksiyonun güçlendirilmesi ve enflamasyonun kontrol alınması oluşturur.
Atopik dermatitli hastaların tedavisinde temel amacımız ne olmalıdır?
Prof. Dr. Gürsoy Doğan: Atopik dermatitli hastalarda epidermisin bariyer fonksiyonu bozulur ve kserozis temel bir bulgu olarak görülür. Hastaların tümünde epidermal bariyerin güçlendirilmesi ve kserozisin giderilmesi tedavinin en önemli basamağını oluşturur. Bu nedenle nemlendiricilerin düzenli olarak günlük kullanımı her hastaya önerilmelidir.
Nemlendiriciler diğer tedavilere yardımcı iken hafif formlarda tek başına tedavi edici ajanlardır. Nemlendiriciler derinin bariyer fonksiyonunu güçlendirerek su kaybını azaltmanın yanı sıra atopik dermatitinin kaşıntı, eritem, fissürasyon ve likenifikasyon gibi semptom ve bulgularını da azaltmaktadır. Atopik dermatit alevlenmelerini önlemesiyle birlikte kortikosteroid ihtiyacını da azaltırlar.
Hocam hastalarımız nemlendirici seçiminde çoğu zaman tereddüt ediyorlar. Nemlendirici seçimimizi nasıl yapmalıyız?
Prof. Dr. Gürsoy Doğan: Nemlendirici seçiminde önemli nokta duyarlılık oluşturma olasılığı düşük, kokusuz, içeriğindeki koruyucu oranı az ve güvenilir olanı tercih etmektir. Son zamanlarda piyasaya sürülen nemlendiriciler, epidermisin doğal yapısında da bulunan seramidler, serbest yağ asidleri ve kolesterol içermektedirler. Bu nemlendiricilerin atopik dermatitte hem kuruluğu gidermede hem de epidermal bariyeri güçlendirmede olumlu etkileri bilinse de diğer nemlendiricilere göre üstünlüğünü gösteren yeterli veri mevcut değildir. Üre içeren nemlendiriciler çocuklar için uygun değildir. Ayrıca iki yaşın altındaki hastalarda propilen glikol içeren nemlendirici kullanımı iritasyona neden olabildiğinden önerilmemelidir.
Nemlendiricilerin etkinliğinin ve seçiminin hastanın deri kuruluğunun derecesi, günlük aktivitesi gibi birçok faktöre bağlı olarak kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalıdır. Hastaya bu konuda seçenekler sunmak ve kullanım sıklığını hastaya göre belirlemek tedaviye uyumu kolaylaştırmaktadır. Nemlendiriciler deri kuruluğunu giderebilecek sıklıkta, günde bir- üç kez veya daha sık olarak tüm vücuda sürülmelidir. En iyi uygulama banyodan çıktıktan hemen sonraki 5 dakika içinde, fazla su bir havluyla silindikten hemen sonra nemlendiricilerin kullanılmasıdır. Nemlendiriciler başka bir topikal ilaçla birlikte kullanılıyorsa, diğer ilacın etkinlik konsantrasyonunu azaltacağı için birlikte sürülmemelidir. Nemlendirici sürüldükten sonra antienflamatuvar ajanları sürmek için en az bir saat beklenilmelidir.
Sonuç olarak atopik dermatitin hem tedavisinde hem de önlenmesinde nemlendiriciler düzenli ve sürekli olarak güvenli kullanılabilecek ajanlardır.
Sayın Prof. Dr. Gürsoy DOĞAN hocamıza teşekkür ederim
