BALIK ALERJİSİ

Balıklar ve daha birçok deniz ürünü ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir!

Balık alerjisi diğer besin alerjilerinden farklı olarak hayatın ilk yıllarında ortaya çıkmayabilir. Erişkin dönemde balık alerjisi olanların yaklaşık yarısına yakınında çocukluk döneminde alerjisi olmadığını biliyoruz. Deniz ürünlerine karşı gelişen alerjiler yaşam boyu devam edebilir. Alerjisi olan bireylerin %20 de tolerans gelişebilir. Yani alerjik olduğu deniz ürünlerini zamanla tüketme şansının az da olsa var olduğunu söyleyebiliriz.

En sık alerjiye neden olan balıklar

• Sazan
• Morina balığı
• Pisi balığı
• Trança balığı
• Ringa
• Orkinos
• Sardalya
• Kırmızı balık
• Somon
• Levrek
• Kılıç balığı
• Çipura
• Alabalık
• Tuna
• Palamut
• Hamsi

Balıklarda alerjiye neden olan protein ısıya karşı dirençlidir. Ne kadar pişirirseniz pişirin protein yapısında değişiklik olmaz.

Balıklara alerjiniz var ise bu diğer kabuklu deniz ürünlerine de alerjiniz olduğu anlamına gelmez. Ancak hekimler balıklara karşı alerjiniz var ise hemen tüm balıklardan uzak durmanızı tavsiye etmektedirler. Doğrusu hangi tip alerjiniz olduğunun tam olarak belirlenmesi ve güvenle yiyebileceğiniz, alerjik olmadığınız balıkların belirlenmesi gerekmektedir.

Balık Alerjisine Bağlı Gelişebilecek Semptomlar Nelerdir?

• Kaşıntı, kızarıklık ve ciltte döküntüler
• Bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal
• Burunda akıntı, tıkanıklık ve kaşıntı
• Baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Anafilaksi

Balık Alerjisi Tanısı Nasıl Koyulur?

Balık alerjisi şüphesi olan hastalarda klinik tanı için öykü çok önemlidir. Hastanın öyküsü hem hastalığın şiddetinin belirlenmesinde hem de tanısal işlemlerin planlanmasında önemli bir yer tutar. Bu nedenle doktora gitmeden önce detaylı bir şekilde şikayetlerinizi gözden geçirin. Genel olarak balık alerjisi şüphesi olanlarda

• Deri prik testleri
• Serumda balığa özgü IgE tayini
• Gerekirse balık ile yükleme testleri yapılmaktadır.

Son yıllarda daha doğru tanı koymak ve seyirler ilgili bilgi edinmek amacıyla bileşene dayalı tanı (CRD) metodu da uygulanmaktadır.

Ancak bu testler riskler de içerdiği için alerji uzmanı gözetiminde ve acil durumlara müdahale edilebilecek ekipmanlara sahip ortamlarda yapılması gerektiğini unutmayın.

Balık alerjilerinde yönetim nasıl olmalıdır?

Balık alerjilerinin yönetimindeki temel amaç alerjik olunan balıklardan kaçınmaktır. Genellikle tüm balık çeşitlerinden kaçınılmaktadır. Ancak hangi tür balığa karşı alerjik olduğunuzun tam olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bunu yaparken kendi başınıza değil, hekiminizle karar vermeniz gerekmektedir.

Ürünlerin etiketlerini kontrol edin

Balık alerjenlerinin etiketlere yazılması zorunludur. Balık ve balık ürünlerinin etiketler üzerinde yazılması zorunludur. Yemeklerde kullandığımız bazı soslar içerisinde balık ürünlerinin olduğunu hatırlatmak isteriz.

Yine balık proteinlerinin dışında balığın deri ve kemiklerinden yapılan jelatin’e karşı da alerjik olabilirisiniz. Bu nedenle balık yağları gibi takviye edicileri almadan önce hekiminizle alerjik olma durumunuzu kontrol ettirmelisiniz.

Balık restoranlarına giderken dikkatli olun.

Asya mutfağında balık ürünleri çok sık kullanılmaktadır. Soslar balık ürünleri içerebilir.

Yine de doktorunuz önerse de eğer restorantlarda balık yemek istiyorsanız dikkatli olmalısınız. Çapraz temas, menüde yazılan ürünlerin yerine benzerleri sizlere servis edilebilir. Her zaman adrenalin oto-enjektör yanınızda bulunması gerekmektedir. Dikkat edilmesi gereken diğer bir konuda mutfaktan uzak noktalarda oturmalısınız. Pişme esnasında çıkan yemeğin buharları sizde reaksiyonlara neden olabilir.

Balık alerjisi olanlar, kabuklu deniz ürünlerinden kaçınması gerekmez. Bu durumun tersi de doğrudur. Ancak her iki gruba alerjik olmanız da söz konusu olabilir.

Eğer aileden bireylerinden birisinde alerji varsa diğer bireylerde alerji olup olmadığı merak edilmektedir. Yapılan değerlendirmelerde deri testi ya da spesifik IgE pozitif olması kesinlikle alerji olduğunu göstermez. Ya da negatif çıkan kişilerde ilerde alerji olmayacağının da garantisi yoktur.

Balık ürünleri aşağıdaki bir çok üründe bulunabilir

• Barbekü soslarında
• Sezar salad sosunda
• Havyar
• Füme balıklarda
• Balık unu
• Balık jelatini
• Balık yağı
• İmitasyon balık ürünlerinde
• Pizza
• Deniz ürünleri tatlandırıcılarında
• Suşi
• Köpek balığı karitlajlarında

Ve daha bir çok üründe bulunabilir.

Prof. Dr. Can N KOCABAŞ