KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ ALERJİLERİ

DENİZDEN ÇIKAN HER ŞEYİ DE YERKEN DİKKAT EDELİM.

Kalamar, midye tava, karides ve daha birçok deniz ürünü ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir!

Kabuklu deniz ürünleri olarak adlandırılan canlılara karşı gelişen alerjik reaksiyonların sıklığı giderek artış göstermektedir. Beslenme alışkanlığımız nedeniyle ülkemizde sıklığı az olsa da gelişmiş Batı Ülkelerinde ve Uzak Doğuda önemli bir sorun oluşturmaktadır. Ama beslenme alışkanlığımızda da bu ürünler giderek daha fazla yer almaktadır. Bu deniz ürünleri kabuklular ve yumuşakçalar olarak ayrılsa da alerjiye neden olan protein yapısındaki alerjenler farklılık göstermektedir.

Biyolojik olarak farklı oldukları için deniz ürünü olan balıklarda alerjiye neden olan alerjenden de farklıdır. Yani balıklara karşı alerjisi olan kişinin kabuklu deniz ürünlerine karşı da alerjisi olmayabilir. Ancak bir kişi aynı anda hem balıklara hem de kabuklu deniz ürünlerine karşı alerjik olabilir.

Kabuklu deniz ürünleri

• Karides
• Yengeç
• Midye
• İstakoz
• Ahtapot
• Deniz tarağı
• İstiridye
• Diğer

Alerjik reaksiyonlar genellikle sorumlu deniz ürününü tükettikten sonra ortaya çıkmaktadır. Ancak bazen dokunmak, pişirme esnasında buharını solumak ile de reaksiyonların gelişebileceği unutulmamalıdır. Kabuklu deniz ürünlerinden birine alerjik olan alerjen yapıları farklılık gösterdiği için diğerini tüketebilir. Ancak bunun kararını hekiminizle birlikte uygun testler yapıldıktan sonra vermelisiniz.

Ne yazık ki diğer alerjilerden farklı olarak kabuklu deniz ürünlerine karşı alerji yaşam boyu devam etme eğilimindedir. Yani tolerans gelişmesi nadirdir.

Kabuklu Deniz Ürünlerinin Tüketilmesine Bağlı Gelişebilecek Semptomlar.

Alerjiniz olduğu deniz ürünlerinin tüketiminden kısa süre sonra yani dakikalar içerisinde şikayetleriniz başlayabilir. Bu şikayetler hafif olabileceği gibi ciddi sistemik yaşamı tehdit edebilecek bulgularla da seyredebilir. Genel olarak gelişebilecek bulgular ise aşağıda özetlenmiştir.

• Ciltte kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık, egzama,
• Yüzde, dudaklarda, dilde, boğazda ve vücudun diğer bölgelerinde şişlik
• Burunda akıntı, tıkanıklık, kaşıntı ve hapşırma
• Öksürük, nefes darlığı, hışıltı,
• Seste kabalaşma
• Bulantı, kusma ve karın ağrısı
• İshal
• Baş dönmesi, halsizlik, bilinç kaybı gelişebilir.

Saniyenizi boşa harcamayın!

Anafilaksi, deniz ürünleri ile gelişen alerjik reaksiyonların en ciddi olanıdır. Hayati organların etkilenmesiyle yaşamı tehdit edebilen bulgularla ortaya çıkar. Solunum yollarında  şişlik ve tıkanıklık, nefes alıp vermede zorlanma, tansiyon düşmesi, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve bilinç durumunda bozulmalar görülebilir. Bu durumda acil tedavi gerekir. Hemen adrenalin yapılmalı ve 112 Acil yardım istenmelidir.

Deniz ürünleri içerisinde bulunan iyot nedeniyle iyot alerjisi olan kişilerin endişelenmesine gerek yoktur.

Alerjisi ve anafilaksi geçirme öyküsü olan hastalar ise mutlaka yanlarında adrenalin oto-enjektör bulundurmalıdır.

Nasıl Tanı Konulabilir?

Kabuklu Deniz Ürünlerine karşı alerji şüphesi olan hastalarda tanı için öykü çok önemlidir. Hastanın öyküsü hem hastalığın şiddetinin belirlenmesinde hem de tanısal işlemlerin planlanması için gereklidir. Bu nedenle doktora gitmeden önce detaylı bir şekilde şikayetlerinizi gözden geçirin. Genel olarak alerji şüphesi olanlarda

• Deri prik testleri
• Serumda balığa özgü IgE tayini
• Gerekirse sorumlu olduğu düşünülen besinlerle yükleme testleri yapılmaktadır.

Son yıllarda daha doğru tanı koymak ve seyirler ilgili bilgi edinmek amacıyla bileşene dayalı tanı (CRD) metodu da uygulanmaktadır.

Kabuklu Deniz Ürünlerine Karşı Alerji Gelişimi İçin Risk Faktörleri Var mıdır?

Ailenizde herhangi bir alerjik hastalık varsa sizde de bu risk’ in arttığını söyleyebiliriz. Kabuklu deniz ürünlerine karşı alerji erişkinlerde daha sıktır.

Nasıl Korunabilirim? Nelere Dikkat Etmeliyim?

Kabuklu deniz ürünlerine karşı alerjiniz varsa tek çıkar yol bu ürünlerden kaçınmaktır. Çok az miktarlarının tüketilmesinin bile ciddi anafilaksiye neden olabileceğini unutmayalım.

Dışarıya yani restoranlara yemek için çıktığımızda önceden bu yerleri kontrol edelim. Telefonla besin alerjisi hakkındaki tutumları sorgulanabilir. Emin olmadığınız yerlere gitmeyin. Çünkü yemek için kullanılan tencere, kızartma yağlarında, bıçak, kaşık gibi malzemeler ile çapraz bulaşma olabilir. Bu da sizde alerjik reaksiyonların gelişmesi için yeterlidir.

Etiket okuma alışkanlığınızı geliştirin. Besinlerin üretimi ve marketlerde satış esnasında çapraz bulaşma olabilir.

Deniz ürünleri hazırlayan mutfaklardan uzak durun. Zira yemeğin buharı bile alerjen içerebilir ve sizi sıkıntıya sokabilir.

Adrenalin oto-enjektör mutlaka yanınızda olsun ve tanınmak için üzerinizde bileklik ya da kolye taşıyın

Prof. Dr. Can N KOCABAŞ